In deze blog ga ik het hebben over een super voedingsstof; Q10. Ik schrijf 'voedingsstof', maar dat klopt niet helemaal. Want je lichaam kan deze stof zelf aanmaken. Dus technisch gezien is het geen voedingsstof en ook geen vitamine, maar een heel krachtig middel dat onder andere werkt als een antioxidant, een ontgiftigingsmiddel en een middel dat werkt tegen vroegtijdige veroudering. Althans, zo wordt deze laatste eigenschap vaak in marketingtermen genoemd. Nu ben ik geen fan van het woord 'anti-aging' want we kunnen het proces van veroudering niet stoppen, hooguit wat sierlijker laten gebeuren. Maar de eigenschappen van Q10 kunnen er wel voor zorgen dat we minder snel verouderde cellen krijgen. Ik structureer deze blog met de volgende vragen:
1. Wat is Q10?2. Wat zijn de bronnen van Q10?
3. Wat zijn de functies van Q10?
4. Wat zijn de symptomen bij een gebrek aan Q10?
5. Wat zijn de oorzaken voor een gebrek aan Q10?
6. Hoe te suppleren?
1. Wat is Q10?
Laat ik eerst even bij de naam stilstaan: we komen deze stof tegen onder de namen co-enzym Q10, CoQ10, ubiquinon, ubichinon, ubiquinol of ubidecarenon of zelfs vitamine Q. De namen worden door elkaar heen gebruikt en dat is verwarrend. In deze blog gebruik ik de simpelste omschrijving: Q10. En als het relevant is, gebruik ik de andere namen, want er zit wel een verschil tussen bijvoorbeeld ubiquinon en ubiquinol. Het is een vetoplosbare stof die werkt als co-enzym. Wat een co-enzym is? Dat is een enzym dat andere enzymen helpt of een onderdeel is van een ander enzym en tref je aan in elke cel van je lichaam! Vandaar ook de naamgeving. Want ‘ubiquinon’ betekent zoiets als ‘overal tegenwoordig’. Chemisch gezien bestaat het molecuul uit een chinon (Q) en een staart van 10 isoprenen; dus vandaar Q10. In bacteriën of zoogdieren komen we dit molecuul ook tegen met minder lange staarten: Q6 t/m Q9. En tenslotte, vitamine K (fylloquinon) is er chemisch sterk verwant aan.
Het was Professor Karl Folkers die de stof in 1957 voor het eerst ontdekte in de mitochondriën van runderharten.[1] Al snel lukte het deze stof door middel van fermentatie na te maken. In 1972 ontdekte dezelde professor samen met Prof. Gian Paola Littura dat mensen met ernstige hartzwakte (congestief hartfalen genoemd) een ernstig tekort aan Q10 hadden. Vervolgens pikte men dit in Japan op, optimaliseerden de productie en begonnen tegelijkertijd mensen met hartfalen succesvol met Q10 te behandelen. Inmiddels is de Japanse firma Kaneka zo’n beetje de grootste speler op het gebied van Q10.
2. Wat zijn de bronnen van Q10?
Voeding
Ten eerste vinden we Q10 in onze voeding. Het is van nature in kleine hoeveelheden aanwezig in een grote verscheidenheid aan voedingsmiddelen, maar is vooral rijk aanwezig in orgaanvlees zoals hart, lever en nieren, maar ook in rundvlees, sojaolie, sardines, makreel en pinda's. Om de inname van CoQ10 via de voeding in perspectief te plaatsen: een pond sardines, twee pond rundvlees of twee en een half pond pinda's levert 30 mg CoQ10 op, dus dat is niet zoveel als je bedenkt dat het in elke cel nodig is.
Eigen lichaam
De meeste Q10 wordt dan ook door onszelf in 17 (!) stappen gemaakt, mits we beschikken over voldoende vitamines (in dit geval specifiek B2, B3, B5, B6, B11, B12 en vitamine C) en mineralen. Er is weinig fantasie voor nodig dat dit proces vaak niet goed verloopt, zeker als we ook nog te maken hebben met malabsorptie. Dit zijn echter wel de twee primaire bronnen: productie in eigen weefsel en/of inname door voeding.
Hoe maakt ons lichaam eigenlijk Q10? Het zal je wellicht verbazen; de grondstof voor Q10 is onder andere cholesterol! Wat? Dat is toch die stof waarvan de dokter zegt dat je die naar beneden moet brengen met statines? Dat klopt inderdaad. Helaas, voeg ik er maar gelijk aan toe. Want er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat cholesterol verantwoordelijk is voor hart- en vaatziekten. Ik heb er al eerder over geschreven en herhaal het nog maar een keer. Cholesterolverlagers zijn mijns inziens de meest zinloze en schadelijke medicijnen die er zijn en hebben enorme bijwerkingen voor je gezondheid. Je lichaam maakt dus Q10 als je over voldoende cholesterol beschikt. Voor de productie van Q10 heb je niet alleen cholesterol nodig, maar ook bijvoorbeeld tryptofaan. Zowel voor de productie van Q10 als cholesterol maakt ons lichaam gebruik van dezelfde metabolische route (pathway). Dus als je je cholesterol blokt met medicijnen of rode gistrijst, dan blokkeer je dus ook de productie van Q10. Voor de liefhebbers van technische details: statines blokkeren het enzym HMG-CoA-reductase van de mevalonaatroute. En wat heb je nodig om Q10 door je lichaam te transporteren? LDL! Wat? Dat noemen ze toch het slechte cholesterol? Klopt; jammer dat het niet waar is. Als je een te laag LDL hebt, blijft Q10 maar een beetje rondhangen in je bloed, omdat er geen ‘taxi’s’ genoeg zijn om het naar je cellen te brengen. Dus verlagen van je cholesterol leidt tot een gebrek aan Q10. Bovendien voorkomt Q10 dat je LDL oxideert; niet onbelangrijk om plaquevorming te voorkomen.
3. Wat zijn de functies van Q10?
Energie
Waar hebben we Q10 nu voor nodig? De primaire functie van Q10 is de rol in het produceren van energie (ATP) in je cellen. Als je je daar een beetje in verdiept, dan word je stil van verwondering. Zoals je weet, heeft ons lichaam meerdere organen, die allemaal hun eigen functie hebben. Maar wist je ook dat je cellen ook organen hebben? Die noemen ze meestal organellen. Dus iedere lichaamscel is een lichaampje op zich waarin soms honderden organellen zitten. De bekendste van die zijn wel de mitochondriën. Vaak worden ze de batterijen van je cel genoemd, want zij zijn verantwoordelijk voor de productie van energie. Heb je ooit geweten dat in je mitochondriën een soort van motortjes zitten? Kijk maar eens naar dit filmpje waarin (helaas niet zo eenvoudig) wordt uitgelegd hoe die energieproductie in je mitochondriën plaatsvindt.[2] Op cellulair niveau (dus in bijna iedere cel) maken we energie aan in de vorm van ATP; de 'benzine' voor je lichaam. Q10 is voor dat proces onmisbaar. Mis je Q10 (om welke reden dan ook), dan ben je niet in staat om voldoende energie aan te maken. Want een gebrek aan Q10 is de snelheidsbeperkende stap voor de productie van energie. Je kunt ATP wel vergelijken met de functie van geld in de maatschappij. Als je geen geld hebt, kun je geen voedsel en kleding kopen om fatsoenlijk te kunnen leven. Zo ook met ATP: een gebrek eraan leidt tot biochemische problemen om je lichaam te laten functioneren. Daarnaast zorgt Q10 ook voor het stabiliseren van je celmembramen en het lekken van elektronen die je nodig hebt om energie te maken. Wat een celmembraam is? Dat is de buitenste laag (zeg maar; de huid) van je cellen en ook van de organellen in je cellen. Het is een vetachtig laagje dat allerlei stofjes in en uit de cel laat komen. Ingewikkelde, maar wonderschone materie.
Hartziektes bestrijden of voorkomen[3]
De best onderzochte eigenschap van Q10 is die op mensen met hartziektes. Logisch, gezien de ontdekkingsroute. En het moet gezegd worden dat daar indrukwekkende studies naar zijn gedaan. In het bijzonder is congestief hartfalen (door een grote verscheidenheid aan oorzaken) sterk gecorreleerd met significant lage bloed- en weefselwaarden van CoQ10.[4] De ernst van hartfalen hangt sterk samen met de ernst van het CoQ10-tekort. Dit CoQ10-tekort kan heel goed een oorzakelijke factor zijn bij sommige soorten hartspierdysfunctie, terwijl het bij andere een gevolg kan zijn. Of het nu primair, secundair of beide is, dit tekort aan CoQ10 lijkt een belangrijke behandelbare factor te zijn in de overigens onverbiddelijke progressie van hartfalen. Bij baanbrekende onderzoeken met CoQ10 bij hartfalen waren voornamelijk patiënten betrokken met een verwijde, zwakke hartspier met onbekende oorzaak (idiopathische gedilateerde cardiomyopathie). CoQ10 werd toegevoegd aan standaardbehandelingen voor hartfalen, zoals plaspillen (diuretica), digoxine en bloeddrukverlagers. De hartfunctie, zoals aangegeven door de fractie bloed die bij elke hartslag uit het hart wordt gepompt (de ejectiefractie), vertoonde een geleidelijke en aanhoudende verbetering van het tempo met een geleidelijke en aanhoudende verbetering van de symptomen van vermoeidheid, kortademigheid, pijn op de borst en hartkloppingen. De mate van verbetering was af en toe dramatisch positief, waarbij sommige patiënten een normale hartgrootte en -functie ontwikkelden met alleen CoQ10. De meeste van deze gevallen betroffen patiënten die met CoQ10 begonnen kort na het optreden van congestief hartfalen. Patiënten met een meer gevestigde ziekte vertoonden vaak een duidelijke verbetering, maar geen terugkeer naar de normale hartgrootte en -functie.
Internationaal zijn er minstens negen placebo-gecontroleerde onderzoeken geweest naar de behandeling van hartziekten met CoQ10: twee in Japan, twee in de Verenigde Staten, twee in Italië, twee in Duitsland en één in Zweden, waarvan ik er één in de noot plaats.[5] Alle negen van deze onderzoeken hebben de effectiviteit van CoQ10 en de opmerkelijke veiligheid ervan bevestigd. Het merendeel van de klinische onderzoeken had betrekking op de behandeling van hartziekten en was opmerkelijk consistent in hun conclusies: dat behandeling met CoQ10 de hartspierfunctie aanzienlijk verbeterde, zonder nadelige effecten of geneesmiddelinteracties te veroorzaken. De werkzaamheid en veiligheid van CoQ10 bij de behandeling van congestief hartfalen, ongeacht of deze verband houdt met primaire cardiomyopathie of een secundaire vorm van hartfalen, lijkt goed bewezen te zijn. Het grootste onderzoek tot nu toe is het Italiaanse multicenteronderzoek van Baggio et al., waarbij 2664 patiënten met hartfalen betrokken waren.[6]
In het meest recente werk op het gebied van hartfalen werd het effect van CoQ10 op diastolische disfunctie onderzocht, een van de vroegst identificeerbare tekenen van hartfalen dat vaak wordt aangetroffen bij mitralisklepprolaps, hypertensieve hartziekten en bepaalde vermoeidheidssyndromen. Diastolische disfunctie kan worden beschouwd als de gemeenschappelijke noemer en een fundamentele oorzaak van symptomen in deze drie diagnostische ziektegroepen. Diastole is de vulfase van de hartcyclus. De diastolische functie heeft een grotere cellulaire energiebehoefte dan de systolische contractie en daarom is het proces van diastolische ontspanning sterker afhankelijk van energie en dus sterker afhankelijk van CoQ10. Simpel gezegd: het kost meer energie om het hart te vullen dan om het leeg te maken. Diastolische disfunctie is een verstijving van de hartspier die het vermogen van het hart om als effectieve pomp te functioneren verstoort. Het wordt vroeg in het beloop van veel voorkomende hartaandoeningen gezien en kan worden aangetoond door middel van echocardiografie. Deze verstijving keert terug naar normaal met aanvullende CoQ10-suppletie.
Goede bloeddruk
Q10 helpt bij sommigen mensen ook om een goede bloeddruk te houden.[7] Want wat is één van de oorzaken van hoge bloeddruk? Een verminderde bloedtoevoer van en naar het hart. Q10 helpt om de vaatwand (specifiek de endothele laag) gezond te houden. Daarmee blijft het energieniveau dat je hart zelf nodig heeft, op orde. Want als de kracht van je hart afneemt, gaat je bloeddruk (onder andere) omhoog om het verlies aan pompkracht te compenseren. Een gebrek aan Q10 leidt dus tot een afgenomen kracht van je hart om samen te trekken en te pompen. Dus gaan je vaten samentrekken. Meestal zie je dit ook aan gezwollen enkels en dat soort symptomen. Als je echter alle studies bekijkt, dan werkt het bij de ene studie wel en bij de andere niet. Het resultaat is dus niet eenduidig. Het is namelijk belangrijk om op te merken dat CoQ10 in alle bovengenoemde klinische onderzoeken werd gebruikt als aanvulling op traditionele medische behandelingen, en niet met uitsluiting ervan. In één onderzoek van Langsjoen et al onder 109 patiënten met primaire hoge bloeddruk kon 51% gemiddeld 4,4 maanden na het starten van de behandeling met CoQ10 tussen één en drie bloeddrukmedicijnen stoppen. Hoge bloeddruk wordt soms verminderd wanneer de diastolische functie verbetert. In een ander onderzoek was er sprake van een geleidelijke en aanhoudende verlaging van de dosering of stopzetting van de gelijktijdige behandeling met cardiovasculaire geneesmiddelen: van de 424 patiënten met hart- en vaatziekten kon 43% één tot drie cardiovasculaire geneesmiddelen stopzetten met CoQ10-therapie. Dat biedt perspectief voor iedereen met hoge bloeddruk. Echter, niet alle aanleidingen voor hoge bloeddruk zijn hetzelfde, dus geef het een kans maar calculeer ook in dat het bij jou niet werkt. Iedere pil daarentegen die je niet meer hoeft te slikken van de dokter is meegenomen.
Antioxidant
Er is een relatie tussen vitamine C en Q10. Q10 blijkt namelijk vitamine C en E te regenereren (opnieuw te gebruiken). Je lichaam zal van nature die vitamines gebruiken waardoor ze oxideren. Deze twee vitamines verliezen daarmee hun antioxidantwerking. Deze vitamines werken echter als een batterij; je kunt ze opnieuw laden. En wat heb je nodig voor dit proces? Q10. Stopt het hiermee? Nee, Q10 heb je ook nodig om te voorkomen dat LDL (je weet het toch nog wel?) oxideert. En dat draagt weer bij aan het voorkomen van aderverkalking (anti-atherogeen effect). Ook voor kanker schijnt Q10 preventief te kunnen werken. Immers, schade aan je mitochondriën leidt tot schade aan je celkern; volgens Prof. Thomas Seyfried de echte reden voor kanker. Hoe dan ook; Q10 is een sterke antioxidant. En ik heb ook gelezen dat je Q10 beter niet tegelijkertijd moet innemen met vitamine C en E, omdat daardoor de bloedspiegels van Q10 lager worden.
Andere functies
Er zijn ook studies die een rol toedichten aan Q10 als het gaat om mannelijke en vrouwelijke vruchtbaarheid. En ja, veroudering van je huid is de reden dat cosmeticafabrikanten Q10 weten te vinden. Maar of dit van buitenaf iets toevoegt? Ook wordt Q10 genoemd bij het bestrijden van hoofdpijn, migraine en fibromyalgie. Het uithoudingsvermogen gaat er ook van omhoog, logisch als je hebt gelezen wat de rol in de energieproductie is. Zelfs bij diabetes kan Q10 werken door insulineresistentie te verminderen en bloedsuikerspiegels ‘in control’ te houden. Tenslotte noem ik nog de (preventieve) werking op de gezondheid van je hersenen, je longen en het immuunsyteem.
4. Wat zijn de symptomen bij een gebrek aan Q10?
Wat zijn de eerste symptomen die duiden op een gebrek aan Q10? Let op; ik schrijf 'symptomen' en nog niet over ziektes. Symptomen zijn de eerste waarschuwingen dat er iets niet goed gaat en kun je beschouwen als de voorlopers van een ziekte (als je er tenminste niets aan doet). Ik noem de volgende symptomen:
- Spierzwakte;
- Spierpijn;
- Nachtelijke krampen (kan ook door magnesiumtekort);
- Pijnlijke pezen en -aanhechtingen;
- Weinig uithoudingsvermogen (snel buiten adem zijn als je een trap oploopt);
- Gezwollen enkels (een 'early warning sign' van hoge bloeddruk en hartfalen);
- Algemene vermoeidheid;
- Hartritmestoornissen;
- Hersenmist (brain fog). Met dit laatste bedoel ik een onvermogen om op de juiste woorden te komen terwijl je het woord wel kent en de moeite die je hebt om iets in je op te nemen.
Het belangrijkste symptoom van een gebrek aan Q10 is simpelweg lage of verminderde energie. Sommige mensen denken bij energie aan het hebben van voldoende vermogen om iets te ondernemen of te doen; opstaan, fietsen, het huis opruimen, enzovoorts. Je hebt echter ook energie nodig om je lichaam en weefsels zelf te laten functioneren, dus om het te genezen, te repareren en te onderhouden. Welk orgaan heeft dan de meeste energie nodig? Dat is je hart. Vierentwintig uur in touw, nooit tijd om even uit te rusten en het staat constant aan. Logisch dus dat je hart de meeste Q10 nodig heeft. In iets mindere mate geldt dat ook voor je brein, je lever, je nier, alvleesklier en spieren. Alles wat hard werkt, heeft veel energie nodig. Als je lichaam in een staat van energietekort verkeert en je chronisch ziek bent of wordt, zul je niet genezen. Je lichaam is niet in staat om beschadigd weefsel te repareren, laat staan te onderhouden. Daardoor ben je vatbaarder voor blessures, zeker als je ook nog eens gaat bewegen of sporten.
Merk je deze symptomen niet op of neem je ze niet serieus, dan kom je daarna terecht in de wereld van de ziektes. Eentje kun je er nu zelf wel bedenken, toch? Ik zei namelijk net onder andere: spierpijn en spierzwakte. En wat is hart anders dan een grote spier? Dus congestief hartfalen is zo’n beetje de bekendste ziekte die aan een gebrek aan Q10 te wijten is.
Welke ziektes worden nog meer geassocieerd met een gebrek aan Q10?
- Hoge bloeddruk;
- Hartastma;
- Cardiomyopathie;
- Longoedeem;
- Zenuwpijn of neuropathie;
- Spierpijn of spierzwakte (myopathie al dan niet door statines);
- Fibromyalgie;
- Dementie of andere neurologische problemen;
- Chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS);
- Epileptische aanvallen.
Maar ik heb ook nog onderzoeken gevonden over andere ziektes die in verband kunnen staan met een gebrek aan Q10: ataxie (wanordelijk bewegen), Alzheimer, Parkinson, kanker, COVID-19, diabetes, problemen met het immuunsysteem, vruchtbaarheidskwesties bij mannen en vrouwen[8], ontstekingen, ijzeroverbelasting, leverproblemen, migraine en MS. Het past niet in deze blog om deze ziektes allemaal te bespreken vanwege de lengte, maar bel ons als je één of meer van deze ziektes heb. Hoe meer Q10 je hebt, hoe beter het op al deze domeinen met je gaat.
5. Wat zijn de redenen voor een tekort?
Of met andere woorden: waarom ontwikkel je een tekort aan Q10, zeker boven de 40 jaar?
Voeding
Wil je weten welke voedingsmiddelen rijk zijn aan Q10? Dat zijn met name dierlijke producten zoals rundvlees, kip en vis. Zet orgaanvlees er ook maar bij. Want waar vinden we bij mensen de hoogste gehaltes Q10? In het hart, de lever, de nieren, de spieren en de hersenen. Dus als je die eet, krijg je ook relatief enorme hoeveelheden Q10 binnen. Je kunt zelfs runderhart in supplementvorm kopen. En gebruik je gezond verstand om biefstuk (of ander spiervlees) te eten; heel goed voor je in allerlei opzichten. Plantaardige bronnen zijn pistachio’s, bloemkool en broccoli, maar de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat de gehaltes in dierlijke voeding wel 500% hoger liggen. Ook groene groenten kunnen je voorzien van Q10. Dat komt omdat deze groenten via zonlicht (en dus fotosynthese) chlorofyl omzetten in Q10.[9]Dus hoe groener de groenten, hoe meer Q10. Maar niet zoveel als in vlees. Dus vegetariërs, let op je zaak! En tenslotte zit er zelfs een beetje in goede olijfolie. De bijdrage van Q10 via de voeding aan de totale behoefte is echter klein. Dus ik zou me hier maar niet te druk om maken. Voorzover je jong (<40) bent en dus nog in staat bent om zelf voldoende Q10 aan te maken, is er geen probleem. Het wordt daarentegen anders als je door ouderdom of medicijnen (en dat kan weer wel bij jonge mensen), niet meer over voldoende Q10 kan beschikken. Want het grootste effect op Q10 is medicijngebruik dat de lichaamseigen productie frustreert.
Medicijnen
Ik schrok toen ik las hoeveel medicijnen (honderden!) een negatief effect hebben op de hoeveelheid Q10 die we in ons lichaam hebben. Neem daarbij in ogenschouw dat deze medicijnen niet van de ene op de andere dag je hoeveelheid Q10 verlagen, maar dit geleidelijk aan doen. Zo kun je dus ‘ineens’ spierpijnen ontwikkelen, terwijl je al jaren bepaalde medicijnen slikt. En nee, dan leg je niet direct een relatie tussen dat medicijn en je ‘nieuwe’ klachten. Als je dan ook nog weet dat veel medicijnen je mitochondriën langzaam vergiftigen, dan zie je denk ik ook wel de associatie met chronische vermoeidheid en zelfs kanker als mogelijke gevolgen van het jarenlang slikken van medicijnen. Nu begrijp ik nog beter waarom medicijngebruik wel de ‘derde doodsoorzaak’ wordt genoemd. Ik noem de volgende groepen medicijnen, zowel die je ‘op recept’ krijgt als die je zonder recept bij de drogist kunt halen, zonder daarbij de individuele merknamen of stofnamen op te schrijven (want dan wordt de lijst te lang):
- Maagzuurremmers: alle soorten protonpompremmers, H2-antagonisten of vrij verkrijgbare maagzuurremmers van de drogist;
- Antiaritmica: medicijnen als disopyramide, propafenon of sotalol;
- Antibiotica: bijvoorbeeld amoxicilline, azitromycine, doxicycline, zeker bij chronisch gebruik;
- Antidepressiva (tricyclische) zoals amitriptylinen, clomipramine, nortriptyline;
- Antidepressiva (SSRI-remmers of SNRI-remmers) zoals citalopram, fluoxetine en venlafaxine;
- Antihistaminica zoals promethazine;
- Bloedverdunners als acenocoumerol;
- Bloeddrukverlagers van alle families (plastabletten, bètablokker tot calciumantagonisten);
- Statines: alle cholesterolverlagende medicijnen die eindigen op ‘statine’ of met de merknaam Ezetimib;
- Diabetesmedicatie zoals metformine, gliclazide en vele anderen;
- Psychiatrische medicijnen zoals chloorpromazine, droperidol, haloperidol, enzovoorts.
En het zou mij niet verbazen als dit ook opgaat voor anticonceptiva. Als je dus één of meerdere van deze medicijnen permanent slikt en je herkent de symptomen, dan weet je wat je te doen staat. Er zijn artsen die zeggen dat voor elk medicijn dat je slikt, je 200 mg per dag Q10 zou moeten slikken. Overigens betekent het niet dat als je deze medicijnen slikt, dat je dan geen Q10 uit supplementen zou opnemen. Deze medicijnen blokkeren namelijk de productie (!) van je eigen Q10; niet de opname in de darmen en de verspreiding door het lichaam. Slik je daarentegen galzuurbindende harsen, zoals colesevelam of colestyramin, of heb je sowieso darmproblemen, dan moet je je wel zorgen maken over een gebrekkige opname van Q10 in je darmen. Logischerwijs is het wel zo, dat als je de genoemde medicijnen blijft slikken (en soms kan dat niet anders), je extra Q10 moet innemen.
Statines in het bijzonder
Even nog wat bijzonder aandacht voor statines; de cholesterolverlagers. Cholesterol is een 'moederhormoon' of 'basishormoon'. Je kunt geen progesteron, testosteron, oestrogeen (geslachtshormonen), vitamine D of cortisol maken zonder cholesterol. Bijvoorbeeld: cortisol werkt ontstekingsremmend, het reguleert de bloedsuikerspiegel en het helpt je om energie uit voeding te halen. Dus dan weet je gelijk wat je na verloop van tijd te wachten staat als je statines gaat slikken: een verlaagd cholesterolniveau leidt dus onder andere tot een verlaagd cortisolniveau en vervolgens ontwikkel je chronische pijnen, ontstekingen, spierpijnen, zenuwpijnen, enzovoorts. Vervolgens krijg je dan van je dokter een corticosteroïde (= synthetische cortisol) om de pijn te behandelen die wordt veroorzaakt door het innemen van cholesterolblokkers. En als je pech hebt en last krijgt van een gebrek aan hormonen, kom je ook nog in aanmerking voor hormoontherapie. En zo kan ik nog wel even doorgaan. Ze noemen dit ook wel de 'statinefuik'. Begin met het slikken van statines en voor je het weet zit je aan zeven verschillende medicijnen. Dát is pas een verdienmodel! En vervolgens beroven statines je ook nog van Q10, dat je nodig hebt om je bloeddruk te reguleren of om hartfalen te voorkomen. Dus om het risico (!) op een hartinfarct of beroerte te verminderen, krijg je echte ziektes terug zoals hoge bloeddruk of hartfalen. Daarvoor krijg je dan weer bloeddrukverlagers, die je van nog meer Q10 beroven, zoals bijvoorbeeld ACE-remmers. En dan laat ik de andere bijwerkingen nog maar even buiten beschouwing. Zo zet je risico’s op een hartziekte om in echte hartziektes. Even heel scherp gezegd: om de angst op een hartprobleem te reduceren (denk je), maak je het probleem alleen maar reëler. Je hoeft echt geen medicijnen gestudeerd te hebben om te snappen dat dit een kansloze route is die je zo snel mogelijk achter je moet laten.
Ik ga nu een fictief geval bespreken dat bij de huisarts komt voor een routinecontrole. De huisarts constateert een te hoog cholesterolgehalte (wat dat dan ook moge zijn). De arts schrijft een statine voor. Het gevolg is dat je beroofd wordt van Q10 waardoor je bloeddruk stijgt. Dus krijg je bloeddrukverlagers voorgeschreven. Die beroven je van nog meer Q10. Daardoor gaat je bloeddruk nog verder omhoog en krijg je steeds meer bloeddrukverlagers voorgeschreven. Die verwijderen nog meer Q10. Na verloop van tijd krijg je spierpijnen. De arts schrijft pijnstillers voor, zoals NSAID’s (Iboprofen, Naproxen, enzovoorts). Daarvoor moet je ‘maagbeschermers’ slikken. Het gevolg? Nog minder Q10. Door de spierpijn ga je minder bewegen. Daardoor loop je een risico op het ontwikkelen van diabetes en hartkwalen. Metformine berooft je van nog meer Q10. Je wordt er depressief van en eindigt met een antidepressiva dat je laatste energie opeet. Om tenslotte zonder energie uitgeblust in je stoel te eindigen. En dan laat ik neurologische problemen als dementie en Alzheimer nog maar buiten beschouwing. Hebben we het hier nu over geneesmiddelen of ziekmakers? Het lijkt mij op een werkgever die ieder jaar opnieuw een paar honderd euro van je salaris afhaalt en dan verwacht dat je ook nog ‘dankjewel’ zegt…
Ziekte
Of je nu over kanker, MS of een ontstekingsziekte praat; ze veroorzaken allemaal schade aan je mitochondriën. En hoe meer schade aan je mitochondriën, hoe zieker je wordt. Dus als je al gediagnosticeerd bent met een of meerdere ziektes, denk dan eens over Q10 na. Ook preventief overigens als je bang bent om kanker te krijgen. Eigenlijk kun je zeggen dat elke (auto-immuun-) ontstekingsziekte, kanker, hart- en vaatziekte of diabetes gebaat is bij Q10.
Roken en drinken
Zowel nicotine als alcohol staan bekend om hun schadelijke werking om Q10 af te breken. Deze slechte gewoontes of verslavingen zorgen er sowieso al voor dat er meer oxidatieve schade ontstaat. Wat ik bedoel met oxidatieve schade? Simpel gezegd produceert ons lichaam voortdurend vrije radicalen, met name op de plekken waar we veel energie genereert. Dat zijn de ‘uitlaatgassen’ van onze verbranding. Iedere ademteug, elke hap eten en elke activiteit leidt tot de productie van die vrije radicalen. En hoe slechter je leefgewoontes, hoe meer vrije radicalen je maakt en hoe meer antioxidanten je nodig hebt. Door slechte gewoontes verouderen je mitochondriën sneller en word je op zijn best voortijdig ouder en op zijn slechts krijg je kanker (want dat lijkt een ziekte van mitochondriën te zijn). En als je dan weet dat Q10 juist nodig is die schade te beperken…
Veroudering
Ik kan het niet mooier opschrijven; veroudering leidt tot vermindering van het aantal mitochondrieën en dus ook tot het vermogen om Q10 te maken. Dat zou ook de verklaring kunnen zijn dat de meeste mensen overlijden aan een hartziekte. Want je hart heeft nu eenmaal de meeste Q10 nodig. Heb je dus hartproblemen (gehad)? Q10 is de remedie om verdere aftakeling van je hart te voorkomen.
Gebrek aan cofactoren
Heb je een tekort aan vitamine C, vitamine B6, vitamine B11 (folaat) of alfaliponzuur, dan heb je waarschijnlijk ook een tekort aan Q10. Ik zei het al eerder; voor de productie van Q10 door je lichaam zelf heb je heel wat grond- en hulpstoffen nodig. Gelet op de kwaliteit van onze voeding, is dit al een aardige job om voor elkaar te krijgen.
6. Hoe te suppleren?
Sowieso is suppletie van Q10 veilig. Er zijn geen toxiciteitsrapporten bekend van iemand die ooit toxiciteit heeft gemeld door de inname van grote hoeveelheden Q10. Er zijn zelfs studies dat mensen maar liefst 2400 mg Q10 per dag innamen zonder problemen gedurende een langere periode van maanden tot jaren. Hou er wel rekening mee dat je er gele urine van kunt krijgen; niet om je druk over te maken.
Productie
Er zijn meerdere manieren om Q10 voor supplementen te maken. Zo is er een synthetische manier, een half-synthetische manier en een biologische manier.[10] Daarnaast wordt er gewaarschuwd voor goedkope Q10-supplementen die kennelijk ‘versneden’ zijn met riboflavine. Je kunt het alleen in een laboratorium laten vaststellen of daar sprake van is, aangezien zowel Q10 als riboflavine geel van kleur is en het onderscheid met het blote oog niet te maken valt. Ga daarom alleen voor Q10 waarvan de leverancier aangeeft hoe die gemaakt is c.q. wat de bron is. De beste Q10 wordt gemaakt door bacteriën te gebruiken die op een voedingsbodem (meestal natto) Q10 produceren op een natuurlijke manier van fermentatie.
Vormen
Je kunt ubiquinon of ubiquinol kopen. Ubiquinol is (beduidend) duurder dan ubiquinon. Het Japanse Kaneka is dé leverancier van ubiquinol omdat ze dit gepatenteerd hebben. Maar is ubiquinol echt beter dan ubiquinon? Dat is een belangrijke vraag, want het prijsverschil is aanzienlijk. Ubiquinon is de geoxideerde vorm en ubiquinol de gereduceerde vorm. Er is een verschil waarin de ene vorm beter door het lichaam wordt opgenomen dan de andere. Dat noemen ze in jargon ‘bioavailability’. Sowieso geldt dat de stof beter wordt opgenomen in het lichaam als die (vooraf) is geëmulgeerd of opgelost in een olie-achtige substantie. Andere leveranciers veranderen de vetoplosbare vorm in een wateroplosbare, maar dat lijkt me niet handig, gelet op de functie. Piperine (zwarte peperextract) verhoogt de opname met ongeveer 30%. Kaneka claimt dat ubiquinol twee tot driemaal beter wordt opgenomen door het lichaam dan ubiquinon. De halfwaardetijd is ongeveer 33 uur. Overigens kun je Q10 het beste met een vetbevattende maaltijd innemen. Maar wat moet je nu denken van die teksten dat ubiquinol beter is dan ubiquinon? Sterker nog; ons lichaam zet ubiquinol juist om in ubiquinon. Alles overziende kom ik tot de conclusie dat ons lichaam prima ubiquinon kan omzetten in ubiquinol en andersom. Het lichaam maakt dus zelf uit wat ze van de geoxoideerde vorm wil omzetten in de gereduceerde. En dat lijkt mij tot nu toe het veiligste mechanisme. Praktisch zou ik altijd eerst beginnen met ubiquinon en bij geen effect nog een poging doen met het veel duurdere ubiquinol. Het feit dat de leverancier van ubiquinol een patent heeft en de onderzoeken zelf financiert, maakt me terughoudend in het aanbevelen van ubiquinol.
Doseringen:
Preventief:
De preventieve dosering bij mensen die geen medicijnen gebruiken en voldoende energie hebben, is een dosering tussen de 50 en 100 mg per dag voldoende.
Curatief:
Bij medicijngebruik van statines, bloeddrukverlagers of diabetesmedicatie: minimaal 300 mg per dag en bij het uitblijven van verbetering mag je dit gerust een tijdje verhogen naar 900 mg per dag.
Bij medicijngebruik van antidepressiva, maagzuurremmers of bloedverdunners: minimaal 100 mg per dag. Bij het uitblijven van verbetering mag je dit gerust een tijdje verhogen naar 600 mg per dag.
Bij serieuze symptomen of ziektes, zoals in deze blog beschreven: laat je adviseren.
Inname
Het is sowieso verstandig om de inname per 100 mg te spreiden over de dag. Anders belandt er te veel in de toiletpot. Het beste is om Q10 bij de maaltijd in te nemen, maar niet samen met vitamine C en E uit supplementen. Slik je die ook, neem de Q10 dan los in op een lege maag, dus twee uur na een maaltijd of een half uur ervoor met wat water. Nog een weetje: Q10 werkt niet snel, dus neem de tijd voor suppletie.
Contra- indicaties
Bij leverziektes moet je oppassen met het gebruik van Q10. Ook diabetici moeten opletten, omdat Q10 de bloedsuikerspiegel kan verlagen en je daardoor in een hypo belandt. Gebruikers van de bloedverdunner warfarine (acenocoumerol of fenprocoumon) moeten inname van Q10 met hun dokter overleggen. Q10 kan die werking namelijk beïnvloeden. Verder zijn de ‘ernstigste’ bijwerkingen wat gedoe met je maag of darmen en eventueel wat huiduitslag.
Samengevat is Q10 een mogelijke remedie voor de volgende personen:
1. Mensen boven de 40 met een gebrek aan energie;2. Mensen die veel medicijnen slikken;
3. Mensen die chronisch vermoeid zijn;
4. Mensen met onbegrepen spierklachten;
5. Mensen met één of meer van genoemde ziektes;
6. Mensen met hartfalen en/of hoge bloeddruk.
Disclaimer
Medische informatie wordt alleen verstrekt als informatiebron en mag niet worden gebruikt of vertrouwd voor diagnostische of behandelingsdoeleinden. De informatie is niet bedoeld als patiëntenvoorlichting, creëert geen relatie tussen patiënt en orthomoleculair adviseur en mag niet worden gebruikt als vervanging voor professionele diagnose en behandeling. Raadpleeg uw zorgverlener voordat u beslissingen over uw gezondheid neemt of voor advies over een specifieke medische aandoening. INNR B.V. is niet aansprakelijk voor enige schade, verlies, letsel of aansprakelijkheid op welke manier dan ook geleden als gevolg van uw vertrouwen op de informatie uit dit document.
[1] https://web.archive.org/web/20120601212337/http://faculty.washington.edu/ely/coenzq10.html
[2] https://www.youtube.com/watch?v=jpxAZAd2eWc&t=3070s
[3] Al de informatie uit deze paragraaf is ontleend aan en soms letterlijk overgenomen uit: https://web.archive.org/web/20120601212337/http://faculty.washington.edu/ely/coenzq10.html
[4] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC397155/
[5] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3858877/
[6] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7752841/
[7] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17287847/
[8] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22081410/